ਘਪਲੇਬਾਜ਼ੀ ਦੀ ਮਾਰ ਹੇਠ ਲੰਬੀ ਹਲਕੇ 'ਚ ਘਰ-ਘਰ ਪੈਨਸ਼ਨ ਵੰਡਣ ਦਾ ਪਾਇਲਟ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ

   ਧਾਰਕਾਂ ਨੂੰ 250 ਤੋਂ 5 ਸੌ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਕੁੰਡੀ ਲਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਫਿਨੋ ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਪੈਨਸ਼ਨ ਏਜੰਟ

ਪਰਚੀ ਦਾ ਰਕਮ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹਿੱਸਾ ਫਾੜ ਦੇ ਪਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਰੱਬ ਦੇ ਮਾਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ 'ਚ ਘੱਟਾ 

                                                            
                                                            ਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਂਤ

ਲੰਬੀ, 15 ਸਤੰਬਰ : ਲੰਬੀ ਹਲਕੇ ਵਿਚ ਪੈਨਸ਼ਨਰਾਂ ਨੂੰ ਘਰ-ਘਰ ਪੈਨਸ਼ਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੇ ਮੰਤਵ ਨਾਲ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਵੱਲੋਂ ਆਈ. ਸੀ. ਆਈ. ਸੀ. ਆਈ. ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਫਿਨੋ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਉਲੀਕਿਆ ਪਾਇਲਟ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਹੀ ਮੁੱਢਲੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਘਪਲੇਬਾਜ਼ੀ ਦੀ ਮਾਰ ਹੇਠ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂਕਿ ਬਾਕੀ ਸੂਬੇ ਵਿਚ ਇਹ ਸਕੀਮ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਅਜੇ ਬਾਕੀ ਹੈ। 
ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਦੇ ਜੱਦੀ ਹਲਕੇ ਬਲਾਕ ਲੰਬੀ ਦੇ 10 ਹਜ਼ਾਰ 664 ਬੁਢਾਪਾ, ਵਿਧਵਾ ਅਤੇ ਅੰਗਹੀਣ ਪੈਨਸ਼ਨ ਧਾਰਕਾਂ ਦੇ ਲਈ 61 ਲੱਖ 90 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਦੀ ਰਾਸ਼ੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਵਜੋਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਮਾਜ ਕਲਿਆਣ ਵਿਭਾਗ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਮੰਡੀ ਕਿਲਿਆਂਵਾਲੀ ਦੇ 515 ਪੈਨਸ਼ਨਧਾਰਕਾਂ ਨੂੰ ਦੋ ਲੱਖ 98 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਦੀ ਰਾਸ਼ੀ ਵੰਡੇ ਜਾਣ ਲਈ ਭੇਜੀ ਗਈ ਸੀ। 

ਇਸਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਰਿਆਣਾ 'ਚ ਆਪਣੀ ਢਿੱਲੀ ਅਤੇ ਲਾਪਰਵਾਹ ਕਾਰਜ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਪੈਨਸ਼ਨਰਾਂ ਅਤੇ ਹੁੱਡਾ ਸਰਕਾਰ ਵਿਚਕਾਰ ਵੱਡਾ ਪਾੜਾ ਪੁਆਉਣ ਦੀ ਜੁੰਮੇਵਾਰ ਸਮਝੀ ਜਾਂਦੀ ਫਿਨੋ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਇੱਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਏਜੰਟ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਕੱਲ੍ਹ ਮੰਡੀ ਕਿਲਿਆਂਵਾਲੀ ਵਿੱਚ ਪੈਨਸ਼ਨ ਵੰਡ ਸਮੇਂ ਰੱਬ ਦੇ ਮਾਰੇ ਬਜ਼ੁਰਗ, ਵਿਧਵਾ ਅਤੇ ਅੰਗਹੀਣ ਪੈਨਸ਼ਨਰਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ 'ਚ ਘੱਟਾ ਪਾ ਕੇ 250 ਤੋਂ 500 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਘੱਟ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। 

ਉਕਤ ਮਾਮਲਾ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ 'ਤੇ ਮੰਡੀ ਕਿਲਿਆਂਵਾਲੀ ਦੇ ਭਾਜਪਾ ਨੇਤਾ ਸਤੀਸ਼ ਕਾਲਾ ਅਤੇ ਅਕਾਲੀ ਆਗੂ ਅਜੈ ਖਰੋੜ ਨੇ ਪੈਨਸ਼ਨਰਾਂ ਨੂੰ ਪੈਨਸ਼ਨ ਘੱਟ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਉਂਦਿਆਂ ਫਿਨੋ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕੀਤੀ। ਜਿਸ 'ਤੇ ਸ੍ਰੀ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਪੁੱਜੇ ਫਿਨੋ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਰਜਨੀਸ਼ ਸ੍ਰੀਵਾਸਤਵ 'ਤੇ ਆਧਾਰਤ ਟੀਮ ਵੱਲੋਂ ਪੜਤਾਲ ਦੌਰਾਨ ਘਪਲੇਬਾਜ਼ੀ ਦਾ ਅਸਲ ਭੇਤ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ। ਜਿਸਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਫਿਨੋ ਕੰਪਨੀ ਵੱਲੋਂ ਪੈਨਸ਼ਨ ਏਜੰਟਾਂ ਨੂੰ ਪੈਨਸ਼ਨ ਵੰਡਣ ਲਈ ਮੁਹੱਈਆ ਮਸ਼ੀਨ ਵਿੱਚ ਪੈਨਸ਼ਨਰ ਦਾ ਸਮਾਰਟ ਕਾਰਡ ਪਾ ਕੇ ਉਸਦਾ ਫਿੰਗਰ ਪ੍ਰਿੰਟ ਲੈ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸਦੇ ਉਪਰੰਤ ਪੈਨਸ਼ਨਰ ਨੂੰ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦੀ ਰਕਮ ਅਤੇ ਮਸ਼ੀਨ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲੀ ਇੱਕ ਰਸੀਦ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ 'ਤੇ  ਪੈਨਸ਼ਨਰ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦੀ ਰਾਸ਼ੀ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰੰਤੂ ਪੈਨਸ਼ਨ ਏਜੰਟ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬੜੀ ਚੁਸਤੀ ਨਾਲ ਰਸੀਦਾਂ 'ਤੇ ਰਕਮ ਨੂੰ ਦਤਰਸਾਉਂਦੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਫਾੜ ਕੇ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਰੱਖ ਲੈਂਦਾ ਸੀ। ਅਸਲੀਅਤ ਤੋਂ ਅਨਜਾਣ ਪੈਨਸ਼ਨ ਧਾਰਕ ਘੱਟ ਪੈਨਸ਼ਨ ਮਿਲਣ ਕਰਕੇ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਕੋਸਦੇ ਹੋਏ ਘਰ ਨੂੰ ਤੁਰ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਪੜਤਾਲ ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਵੀ ਗੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਕਿ ਇਹ ਪੈਨਸ਼ਨ ਏਜੰਟ ਉਕਤ ਪਾਇਲਟ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਦੇ ਅਨੂਕੂਲ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਘਰ-ਘਰ ਜਾਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਮਹਾਸ਼ਾ ਮੁਹੱਲੇ ਵਿਚ ਪੰਚ ਮੰਗਤ ਰਾਏ ਗਰੋਵਰ ਦੇ ਘਰ ਬੈਠ ਕੇ ਪੈਨਸ਼ਨ ਵੰਡ ਰਿਹਾ ਸੀ। 
ਪੜਤਾਲੀਆ ਟੀਮ ਦੇ ਪੁੱਜਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨਾਂ ਦੇ ਪੈਨਸ਼ਨ ਏਜੰਟ ਨੇ ਆਮ ਜਨਤਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿਚ ਪੈਨਸ਼ਨ ਵਿਚੋਂ ਰੁਪਏ ਕੱਟਣ ਨੂੰ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਹਦਾਇਤਾਂ ਤਹਿਤ ਪੈਨਸ਼ਨਰਾਂ ਦਾ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਬੀਮਾ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਆਖੀ। ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਕੱਲ੍ਹ ਸ਼ਾਮ ਤੱਕ ਉਕਤ ਏਜੰਟ ਵੱਲੋਂ ਲਗਪਗ 129 ਪੈਨਸ਼ਨ ਧਾਰਕਾਂ ਨੂੰ ਪੈਨਸ਼ਨ ਵੰਡੀ ਗਈ ਸੀ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਤਿੰਨ ਦਰਜਨ ਦੇ ਕਰੀਬ ਪੈਨਸ਼ਨ ਧਾਰਕਾਂ ਨੂੰ ਬੀਮਾ ਕਰਨ ਦੀ ਆੜ ਵਿਚ ਘੱਟ ਪੈਸੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ। 

ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਲਈ ਸ੍ਰੀ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਪੁੱਜੇ ਫਿਨੋ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਰਜਨੀਸ਼ ਸ੍ਰੀਵਾਸਤਵ, ਹਰਨੇਕ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਹਲਕਾ ਲੰਬੀ ਦੇ ਬਲਾਕ ਕੋ-ਆਰਡੀਨੇਟਰ ਪ੍ਰਿਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਡੂੰਘੀ ਜਾਂਚ ਉਪਰੰਤ ਉਕਤ ਕਰਮਚਾਰੀ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਘਪਲੇਬਾਜ਼ੀ ਖੁਲਾਸਾ ਕਰਦਿਆਂ ਉਸਨੇ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੋਸ਼ੀ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਖੁਲਾਸੇ ਪੜਤਾਲ ਉਪਰੰਤ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਫਿਨੋ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਰਜਨੀਸ਼ ਸ੍ਰੀਵਾਸਤਵ ਦੇ ਸਨਮੁੱਖ ਪੈਨਸ਼ਨ ਧਾਰਕਾਂ ਦੀ ਹਾਜਰੀ ਵਿਚ ਫਿਨੋ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਬਲਾਕ ਕੋ-ਆਰਡੀਨੇਟਰ ਬਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ 'ਤੇ ਪੈਨਸ਼ਨਰਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਣਦੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦੇ 250 ਤੋਂ 500 ਰੁਪਏ ਦੀ ਕੁੰਡੀ ਲਾਈ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਖੁਦ ਨੂੰ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਕਰਾਰ ਦਿੰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬਲਜੀਤ ਸਿੰੰਘ ਨੇ ਹੀ ਉਸਨੂੰ ਵਿਵਾਦ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋਣ 'ਤੇ ਸੰਭਾਲ ਲੈਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।   ਜਦੋਂਕਿ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਬਲਾਕ ਕੋ-ਆਰਡੀਨੇਟਰ ਬਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਉਕਤ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਬੇਬੁਨਿਆਦ ਕਰਾਰ ਦਿੰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸਨੇ ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਚਾਹਵਾਨ ਪੈਨਸ਼ਨਰਾਂ ਦਾ ਸਲਾਨਾ ਬੀਮਾ ਕਰਕੇ 100 ਰੁਪਏ ਲੈਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਅਮਰ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।

ਇਸੇ ਦੌਰਾਨ ਫਿਨੋ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਰਜਨੀਸ਼ ਸ੍ਰੀਵਾਸਤਵ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪੜਤਾਲ ਦੌਰਾਨ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਪੈਨਸ਼ਨਰਾਂ ਨੂੰ 250 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 500 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਘੱਟ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਪੈਨਸ਼ਨ ਏਜੰਟ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂਕਿ ਬਲਾਕ ਕੋ-ਆਰਡੀਨੇਟਰ ਬਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਉੱਪਰ ਲੱਗੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। 

ਸ੍ਰੀ ਵਾਸਤਵ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅਪ੍ਰੈਲ-ਮਈ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕੰਪਨੀ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪੈਨਸ਼ਨਰਾਂ ਦੇ ਮੁਫ਼ਤ ਸਮਾਰਟ ਕਾਰਡ ਬਣਾਏ ਗਏ  ਸਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਵੀ ਉਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਏਜੰਟ ਨੇ ਨੇ 20-20 ਰੁਪਏ ਲੈ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਰਟ ਕਾਰਡ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਉਦੋਂ ਇਸਨੂੰ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦੇ ਕੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੰਡੀ ਕਿਲਿਆਂਵਾਲੀ ਦੇ ਅਕਾਲੀ ਆਗੂ ਅਜੈ ਖਰੋੜ, ਭਾਜਪਾ ਨੇਤਾ ਸਤੀਸ਼ ਕਾਲਾ, ਪੰੰਚ ਮੰਗਤ ਰਾਏ ਗਰੋਵਰ ਨੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਤੋਂ ਪੈਨਸ਼ਨ ਵੰਡਣ ਵਿੱਚ ਘਪਲੇਬਾਜ਼ੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਫਿਨੋ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ।

       ਹਰਿਆਣਾ 'ਚ ਵੀ ਵਿਵਾਦਾਂ 'ਚ ਘਿਰੀ ਰਹੀ ਸੀ ਫਿਨੋ ਦੀ ਕਾਰਜ ਪ੍ਰਣਾਲੀ!  

ਲੰਬੀ, 15 ਸਤੰਬਰ : ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗੁਆਂਢੀ ਸੂਬੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਹੁੱਡਾ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪੈਨਸ਼ਨ ਵੰਡਣ ਲਈ ਫਿਨੋ ਕੰਪਨੀ ਨਾਲ ਕਰਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਹੀ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਤੇ ਢਿੱਲੀ ਕਾਰਜਪ੍ਰਣੀ ਕਰਕੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪੈਨਸ਼ਨ ਨਾ ਮਿਲਣ ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਕਨੀਕੀ ਖਾਮੀਆਂ ਕਰਕੇ ਪੈਨਸ਼ਨ ਧਾਰਕ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਖਿਲਾਫ਼ ਥਾਂ-ਥਾਂ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਉਤਰਨ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਜਿਸਦੇ ਉਪਰੰਤ ਹੁੱਡਾ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪੰਜ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਬੇਵਜ੍ਹਾ ਬਦਨਾਮੀ ਅਤੇ ਖੱਜਲ ਖੁਆਰੀ ਝੱਲਣ ਉਪਰੰਤ ਪੈਨਸ਼ਨ ਵੰਡਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਮੁੜ ਤੋਂ ਨਗਰ ਪਾਲਿਕਾਂ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਕੇ ਸੁੱਖ ਦਾ ਸਾਂਹ ਲਿਆ ਸੀ। 

ਲੰਬੀ ਹਲਕੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਭੁੱਲਰਵਾਲਾ ਦੇ ਦਲਿਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਹਿਜਰਤ ਦੀ ਚਿਤਾਵਨੀ

 ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵੱਲੋਂ 2-2 ਵਾਰ ਗਰਾਂਟਾਂ ਦੇਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਦਲਿਤ ਮੁਹੱਲੇ ਦੇ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਨਿਕਾਸੀ ਨਾ ਹੋ ਸਕੀ

  -ਮੁਹੱਲੇ 'ਚ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਛੱਪੜ ਬਣਿਆ-

-ਗੰਦਗੀ ਅਤੇ ਬਦਬੂਦਾਰ ਮਾਹੌਲ 'ਚ ਜਿਉਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਵੀ.ਆਈ. ਪੀ. ਵੋਟਰ- 

  -ਦਲਿਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਕਾਫ਼ੀ ਗਿਣਤੀ ਲੋਕ ਮਲੇਰੀਆ ਦੀ ਮਾਰ ਹੇਠ-

                                               ਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਂਤ

ਲੰਬੀ : 2 ਸਤੰਬਰ : ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਵੱਲੋਂ ਕਈ ਵਾਰ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਦੀ ਗਰਾਂਟ ਦੇਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਨਿਕਾਸੀ ਨਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਜਿਉਂਦੇ ਜੀਅ ਨਰਕ ਜਿਹੇ ਹਾਲਤਾਂ 'ਚ ਜੀਵਨ ਬਸਰ ਕਰ ਰਹੇ ਖੇਤਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ਭੁੱਲਰਵਾਲਾ ਦੇ ਦਲਿਤ ਮੁਹੱਲੇ 'ਚ ਵਸਦੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਦਲਿਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚੋਂ ਹਿਜਰਤ ਕਰਨ ਦੀ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। 

         ਦਲਿਤ ਮੁਹੱਲੇ ਵਿਹੜੇ ਦੇ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਨਿਕਾਸੀ ਨਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮੁੱਖ ਸੜਕ 'ਤੇ ਗੰਦਾ ਪਾਣੀ ਛੱਪੜ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਖੜ੍ਹੇ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਪਨਪ ਰਹੇ ਮੱਛਰਾਂ ਕਰਕੇ ਕਾਫ਼ੀ ਗਿਣਤੀ ਲੋਕ ਮਲੇਰੀਆ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਬਦਬੂਦਾਰ ਮਾਹੌਲ ਕਰਕੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਖਾਣ-ਪੀਣਾ, ਸੋਣਾ, ਘਰਾਂ 'ਚ ਰਹਿਣ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਸਾਂਹ ਤੱਕ ਲੈਣਾ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਖੜ੍ਹੇ ਪਾਣੀ ਨੇ ਮਕਾਨਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੰਚਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।  

ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸਰਮਾਏਦਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਮੁਰੱਬਾਬੰਦੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਾਗਾਂ ਵਾਲੇ ਖਾਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਨ ਕਰਕੇ ਦਲਿਤ ਮੁਹੱਲੇ ਦੇ ਗੰਦੇ ਅਤੇ ਬਰਸਾਤੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਨਿਕਾਸ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੰਦ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਜਦੋਂਕਿ ਸਰਮਾਏਦਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਮੁਹੱਲੇ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਨਿਕਾਸ ਪਾਈਪਾਂ ਰਾਹੀ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਬਾਹਰਲੇ ਸਮੇ ਨਾਲੇ ਵਿੱਚ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

          ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਨੇ ਵਿਧਾਨਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਲਿਤ ਮੁਹੱਲੇ ਦੇ ਬੋਹੜ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਛੱਪੜ ਤੱਕ ਕਰੀਬ ਸਾਢੇ ਤਿੰਨ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਗਰਾਂਟ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਪਰ ਉਸਦਾ ਬਾਅਦ ਕੋਈ ਖੋਜ-ਖੁਰਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਲੱਭਿਆ ਅਤੇ  ਉਹ ਗਰਾਂਟ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਦੱਬੀ ਗਈ। ਇਸਦੇ ਉਪਰੰਤ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੇ 5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਗਰਾਂਟ  ਪੰਚਾਇਤੀ ਰਾਜ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਗੰਦੇ ਅਤੇ ਬਰਸਾਤੀ ਪਾਣੀ ਨਿਕਾਸੀ ਦੇ ਹੱਲ ਲਈ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਹਾਕਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਦੋ-ਦੋ ਵਾਰ ਗਰਾਂਟ ਦੇਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਦਾ ਹੱਲ ਨਾ ਹੋਣਾ ਸਮੁੱਚੇ ਸਰਕਾਰੀ ਤੰਤਰ ਦੀ ਨਿਕੰਮੀ ਅਤੇ ਲਾਪਰਵਾਹ ਕਾਰਗੁਜਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪੋਲ੍ਹ ਖੋਲਣ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ। 

ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਪਿੰਡ ਭੁੱਲਰਵਾਲਾ ਦੇ ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ ਦਲਿਤ ਲੋਕਾਂ ਕੌਰ ਸਿੰਘ, ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ, ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ, ਰਾਜ ਸਿੰਘ, ਗੁਰਾਂ ਸਿੰਘ, ਰਾਜਾ ਸਿੰਘ, ਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ, ਸੁਖਮੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਜਸਕਰਨ ਸਿੰਘ, ਗੁਰਨੇਕ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸੁਭਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਸਮੇਤ ਦਰਜਨਾਂ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਚੱਲਦੇ ਬਾਗਾਂ ਵਾਲੇ ਖਾਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਵਾ ਕੇ ਮੁਹੱਲਾ ਵਾਸੀਆਂ ਦਾ ਜਿਉਣਾ ਦੂਭਰ ਕਰ ਕਰ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ  ਨਿਕਾਸ ਬੰਦ ਹੋਣ ਨਾਲ ਘਰਾਂ ਦਾ ਗੰਦਾ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਬਰਸਾਤੀ ਪਾਣੀ ਗਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰੁਕ ਗਿਆ ਹੈ। ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਰੁਕਣ ਨਾਲ ਲੋਕ ਮਲੇਰੀਆ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿਚ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਨਿਕਾਸੀ ਨਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਖੜ੍ਹੇ ਪਾਣੀ ਵਿਚੋਂ ਬਦਬੂ ਅਤੇ ਮੱਛਰ ਪਨਪ ਰਹੇ ਹਨ। ਬਦਬੂ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਰਹਿਣਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਰਾਜਾ ਸਿੰਘ ਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਢਿੱਡ ਭਰਨ ਨੂੰ ਰੋਟੀ ਖਾਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇੱਥੇ ਮਾਰਦੀ ਬਦਬੂ ਨੇ ਜਿਉਂਦੇ ਜੀਅ ਨਰਕ ਵਿਖਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਖ਼ਬਰਾਂ ਵਿਚ ਵੀ.ਆਈ. ਪੀ ਵੋਟਰਾਂ ਦਾ ਰੁਤਬਾ ਰੱਖਣ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨੀ ਹਕੀਕਤ ਇਸ ਵੀ.ਆਈ.ਪੀ. 'ਖਿਤਾਬ' ਤੋਂ ਕੋਹਾਂ ਦੂਰ ਹੈ। 

             ਕੌਰ ਸਿੰਘ ਨਾਂ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵੱਲੋਂ ਦਲਿਤ ਮੁਹੱਲੇ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਨਿਕਾਸ ਲਈ ਕਈ ਗਰਾਂਟਾਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਪਰ ਅੱਜ ਤੱਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਗਰਾਂਟਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਪੈਸਾ ਵੀ ਇਸ ਕੰਮ 'ਤੇ ਖਰਚ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਖਿਆ ਜ਼ਮੀਨੀ ਹਕੀਕਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੁਹੱਲੇ ਵਿਚ ਲੋਕ ਨਵੀਂ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀ ਪਾਉਣਾ ਤਾਂ ਦੂਰ ਪੁਰਾਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਮਿਲਣ ਆਉਣੋਂ ਕਤਰਾਉਂਦੇ ਹਨ। 

           ਜਸਵੀਰ ਕੌਰ, ਚਰਨੋ ਕੌਰ ਅਤੇ ਦਲਬੀਰ ਕੌਰ ਨੇ ਵੀ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਨਿਕਾਸੀ ਨਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਗੰਦਗੀ ਯੁਕਤ ਮਾਹੌਲ ਤੋਂ ਖਹਿੜਾ ਛੁਡਵਾਉਣ ਦੇ ਰੌਂਅ ਵਿਚ ਆਖਿਆ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੰਦੀ ਹਾਲਤ ਮੁਹੱਲੇ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨੇ ਘਰ ਵਿਚ ਰਹਿਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮੁਹੱਲੇ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ 'ਚ ਵਸਦੇ ਕਿਸਾਨ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਔਰਤ ਦਲਬੀਰ ਕੌਰ ਨੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਵੱਲੋਂ  ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬੂਹਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੱਲਣ ਕਰਕੇ ਉਹ ਘਰ ਵਿਚ ਆਉਣਾ-ਜਾਣਾ ਵੀ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਦੋਂਕਿ ਨੀਂਹਾਂ 'ਚ ਵੜਨ ਕਰਕੇ ਮਕਾਨ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਥਾਂ-ਥਾਂ ਤੋਂ ਪਾੜ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਆਪਾ ਭਵਿੱਖ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨਹੀਂ ਜਾਪਦਾ। 

              ਇਸ ਮੌਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਅਕਾਲੀ ਸਰਪੰਚ ਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘ 'ਤੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇਆਮ ਦਲਿਤ ਮੁਹੱਲੇ ਦੀ ਸਾਰ ਨਾ ਲੈਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਲਾਉਂਦਿਆਂ ਆਖਿਆ ਕਿ ਸਰਪੰਚ ਨੇ ਜਮੀਂਦਾਰਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਨਿਕਾਸੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਵਿਤਕਰੇਬਾਜ਼ੀ ਕਰਕੇ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਨਿਕਾਸੀ ਦਾ ਹੱਲ ਨਹੀਂ ਕਢਵਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। 

            ਮੁਹੱਲਾ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਇਕਸੁਰ ਵਿਚ ਆਖਿਆ ਕਿ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸੀ ਬਾਦਲ ਦੇ ਹੱਥੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਰਾਂਟ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੱਕ ਨਾ ਪਹੁੰਚਣ ਲੱਗਣ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਮੁੱਚੇ ਤਾਣੇ-ਬਾਣੇ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਉੱਠ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਪਿੰਡ ਭੁੱਲਰਵਾਲਾ ਤੋਂ ਹਿਜਰਤ ਕਰਕੇ ਹਰਿਆਣਾ ਜਾਂ ਰਾਜਸਥਾਨ ਜਾਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਚਾਰਾ ਨਹੀਂ।   

               ਮੁਹੱਲਾ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਰਾਂਟਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਜੀਲੈਂਸ ਪੜਤਾਲ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਅੰਦਰ-ਅੰਦਰ ਮੁਹੱਲੇ ਦੇ ਬਰਸਾਤੀ ਅਤੇ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਹੱਲ ਨਾ ਕੱਢਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਹਿਜਰਤ ਜਿਹਾ ਫੈਸਲਾਕੁੰਨ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹੋਣਗੇ। 

             ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਪੰਚਾਇਤੀ ਰਾਜ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਗਾਂਧੀ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਿਕਾਸੀ ਲਈ ਸਹੀ ਥਾਂ ਨਾ ਮਿਲਣ ਕਰਕੇ ਗਰਾਂਟ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਸ੍ਰੀ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਭੇਜ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। 

                              ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਲਾਈ ਗੁਹਾਰ

    ਪਿੰਡ ਭੁੱਲਰਵਾਲਾ ਦੇ ਦਲਿਤਾਂ ਨੇ ਗਰਾਟਾਂ ਜਾਰੀ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਨਿਕਾਸੀ ਨਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਨਸਾਫ਼ ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਮਿਸ਼ਨ, ਪੰਜਾਬ ਅਨੂਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ-ਜਨਜਾਤੀ ਕਮਿਸ਼ਨ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਸ੍ਰੀ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨੀ ਹਾਲਾਤਾਂ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਸਮੇਤ ਪੱਤਰ ਲਿਖ ਕੇ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਹੱਲ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਕਾਰਵਾਈ ਹੋਣ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇ। 

                                      ਵੋਟਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਰੋਸ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਦੀ ਮਿਲ ਰਹੀ ਸਜ਼ਾ! 

ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਪਿੰਡ ਭੁੱਲਰਵਾਲਾ ਦੇ ਦਲਿਤ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਮੂਹਰੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਹਕੀਕਤ ਬਿਆਨ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਭੁਗਤ ਰਹੇ ਹਨ। ਬੀਤੀ 4 ਜਨਵਰੀ 2012 ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਦੇ ਪਿੰਡ 'ਚ ਚੋਣ ਜਲਸੇ ਦੌਰਾਨ ਪਿੰਡ ਦੇ ਅਸਲ ਦੀ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਵਿਖਾਉਣ ਪੁੱਜੇ ਕੁਝ ਦਲਿਤ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਅਕਾਲੀ ਵਰਕਰਾਂ ਨੇ ਧੱਕੇਲ ਕੇ ਪਾਸੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਜਿਸਦੇ ਉਪਰੰਤ ਪਿੰਡ ਦੇ ਦਲਿਤਾਂ ਨੇ ਮੀਡੀਆ ਸਾਹਮਣੇ ਮੁਦੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਆਪਣੀ ਭੜਾਸ ਕੱਢੀ ਸੀ। ਲੋਕਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹੁਣ ਉਹ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ 'ਫੰਡਖਾਊ ਲਫਟੈਣ' ਦਲਿਤਾਂ ਮੁਹੱਲੇ ਦੇ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਨਿਕਾਸੀ ਵਿਚ ਅੜਿੱਕਾ ਹਨ। 

98148-26100

93178-26100

ਇਸ ਖ਼ਬਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਪੁਰਾਣੀ ਰਿਪੋਰਟ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਹੇਠਲੇ ਲਿੰਕ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ।

http://bulandsoch.blogspot.in/2012/01/blog-post.html