30 January 2020

स्टिकर कल्चर और 'बागीयत'

                                                   - इक़बाल सिंह शांत -
देखो भाई, हमने तो अपने गाड़ी से प्रेस का स्टिकर हटा कर खुद पर लागू कर दिए माननीय पंजाब व हरियाणा हाईकोर्ट के आदेश। यदि किसी और भाई बंधु ने माननीय आदेशों वाली इस मुहिम का हिस्सा बनना है तो उनका तहदिल दिल से स्वागत है। बाकी मर्ज़ी है आपकी, क्योंकि आगामी दिनों में यह रुतबा सड़को पर खाकी के रौब
का शिकार बन सकता है और आपकी जेब भी हल्की कर सकता है। वैसे गत 18 जनवरी को सिरसा प्रवास के दौरान में अपने पत्रकार साथी राजीव से इस संदर्भ में व्हीकलों पर वी आई पी प्रैशर वाले स्वभाव चर्चा कर रहा था। पुलिस और प्रेस के स्टिकर मामले पर भी काफी संवाद हुआ। यह अच्छा कदम है पर कहीं यह भी माननीय अदालतों के अन्य आदेशों व्हीकलों के काले शीशे, सख्त टैफिक नियमों व धार्मिक स्थानों के स्पीकरों की ऊंची आवाज पर पाबंदी व बगैर कमर्शियल परमिट के लोडिंग करने वाले ट्रैक्टर-ट्राली सहित अनगिनत जायज बंदिशों वाले अनेकों निर्देशों की तरह बेमायने होकर ना रह जाये। क्योंकि कानूनी मान्यताओं के प्रति हमारे लोगों की सोच सरदार भगत सिंह पडौसी के घर पैदा हो व शहीद वो कहलाएं जैसी हैं। हमारा प्रशासन भी निककमेपन व लापरवाही का शिकार है। हालात इतने बदतर होते जा रहे है कि सार्वजनिक सोच गंदगी के कीड़े जैसी हो गई है। मनुष्य में हमेशा से दूसरों से बेहतर दिखने की ललक रही है पर पिछले एक डेढ़ दशक से सूचना तकनीक के बढ़ते क्रांतिकारी प्रभाव के कारण जागरूकता बढ़ी हैं, जो आगे चल कर अब बेशर्मी व भीड़ तंत्र का रूप ले गई है। जो सबसे खतरनाक है। हर इंसान खुद को मानसिक व बौद्धिक तौर मजबूत करने की बजाय पहरावे, औछी साज सज्जा व व्हीकल आधारित सुंदरता को असल कामयाबी मानने लगा है। मुझे याद है कि मैं पिछले वर्ष बठिंडा में अपने पुत्र युवदीप को कोचिंग के लिये कमरा किराये दिलवाने हेतु गया। वहाँ एक कोठी के आगे किराये हेतु खाली कमरे की तख्ती लगी देख उसके अंदर चले गए। वहां मकान महोदया के लड़के ने कमरे किराये देने के संदर्भ में अपनी अध्यापक माता से फोन पर पुछा। दूसरी तरफ से अध्यापक माता का सवाल से भरा जवाब था कि यदि लड़के के सिर के बाल लोफरों की तरह काटे हुये है तो कमरा देने से इनकार कर दे। खुशकिस्मती से युवदीप की हेयर कटिंग सादा थी और उसे उस सुंदर सी कोठी में कमरा मिल गया। कहने का भाव सादगी से भी सम्मानजनक जीवन जिया जा सकता है। मैने उस दिन अपने बेटे की आंखों में सादगी के प्रति एक चमक देखी, जिससे मुझे बतौर पिता काफी संतुष्टी व सकून हासिल हुआ। हकीकत का कड़वा सच है कि हम भारतीयों की सोशल स्कूलिंग जीरो लेबल की है। बात सिर्फ व्हीकल पर लगने वाले स्टिकर की नही हैं साहिब। हालांकि मेरी
स्कूटी और मोटर साइकल पर प्रेस का चिन्ह नहीं लगाया हुआ है। मेरी कार पर स्टीकर रूटीन में सात आठ वर्ष से लगा हुआ था। जिसे मैंने अदालती फैसले की जानकारी मिलने के तुरन्त बाद हटवा दिया। दिक्कत है कि हमारे सियासी, समाजिक हालातों को वी।आई। पी। लुक का चस्का लग गया है। आज कल गली मुहल्लों में सिर पर बालों के बेतुके डिज़ाइन व फ़टे हुए डिज़ाइन वाली जीन्स की पेंटें बहुत गुस्सा दिलाते है। मैं अक्सर टोकता नौजवानों को। उनके पास कोई जवाब नही होता। बड़ी दिक्क्त है कि ज्यादातर आम लोग, सही व् सिद्धांतवादी व्यक्ति का समर्थन नहीं करते और गलत लोगों के साथ डट कर खड़े दिखाई देते हैं। ऐसे में हर जायज आवाज अकेलेपन की शिकार होकर दब जाती है।आज देश में सरकारों के लोक विरोधी/तुगलकी फैसलों पर बुलन्द आवाज उठा कर संघर्ष चलाने वालों को मुठी भर बागी, देशद्रोही व पाकिस्तानी तक करार दे दिया जाता है। शाहीन बाग व जे.एन.यू जैसे हालातों के लिये कौन जुम्मेदार है। यह भी सोचने जैसा गंभीर विषय है।
     मौजूदा विषय पर वापिस आते हुए  माननीय अदालत का फैसला बिलकुल सही है कि व्हिकलों पर झूठे सच्चे ओहदों के स्टिकर और प्लेटें लगा कर समाज को दबदबा दिखने का रिवाज़ सा चला हुआ है। माननीय अदालत से अपील है कि वे ऐसे क्रांतिकारी निर्णयों पर लगातार नज़रशानी के लिए प्रशासनिक व जनता के नुमाइंदों पर  आधारित कमेटिया गठित करे, व हाईकोर्ट में ऐसा विंग की स्थापना करे। ताकि जागरूक लोग ऐसे मामलो को तुरंत उस विंग के ध्यान में लेकर उन नियमों को जिंदा रखने में सहायक बन सकें। क्योंकि प्रशासन व प्रदेश सरकार तो माननीय अदालत के निर्देशों को घर के दरवाजे पर 85-90 साल बजुर्ग की तरह मानता है। जिसे समाजिक मर्यादा के तहत उसे 'घर का कुंडा' अर्थात 'डंडे वाला माननीय रखवाला' तो कहते है पर उसकी बात पर कोई गौर नहीं करता।
       मुल्क के सरकारी दफ्तरों में अदालती निर्देशों की फाइलें धूल व दीमक का शिकार बन रही हैं जिनका धरातल पर कोई वजूद दिखाई नहीं देता। दोस्तो अब यह पोस्ट पढ़ने के पश्चात मुझे "पाकिस्तानी" मत करार दे देना। क्योंकि हम तो बागी हैं दोस्तो, हर अच्छे व स्वच्छ समाज के लिए "बागीयत" लाजमी है। भारत मे गलत/सही का बहुगिनती या धर्म जात के आधार पर होता है। इस मामले में हम बागी लोग " सुपर अल्पसंख्यक" हो जाते है।
बागीयत का लहज़ा ऐसा है कि उसमें शायद आप बहुत अमीर तो ना बन सके पर शहीद उधम सिंह, शहीद सरदार भगत सिंह के विचारों के वारिस जरूर कहलवा सकते हैं। यदि आप स्पष्ट बागी नही बन सकते तो बागी सोच के हिमायती ही बन जाइये, मुल्क संवर जाएगा। हर जगह बागीयत भाव समाज में फैली कुरीतियों के खिलाफ चन्द मिंट जरूर बात कीजिये व गली मुहल्ला सत्तर पर लामबन्द होइए।आप चन्द दिनों में खुद की आवाज़ में खुद में खास महसूस करने लगेंगे। वह व्हीकल पर लगे स्टीकरों से कई गुना वी आई पी लुक होगी। खुद को खास बनाने के लिए यह समय आप अपनी दुकानों के बाहर सड़क पर रोजाना सुबह-शाम सामान रखना बंद करके बचा सकते है। शायद आपको ध्यान नहीं कि आप समान दुकान से बाहर रखने व दुबारा अंदर रखने में प्रति महीना कम से कम 60 घण्टे खराब करते है। साल भर के यह हुए 720 घण्टे। यदि आप रोजाना 10 घण्टे प्रतिष्ठान पर कार्यरत रहते है तो आप पूरे एक साल में अपने कार्य समय के लगभग दो महीने दुकान से समान अंदर बाहर करने में बिता देते हैं। यदि आपकी 50 हज़ार रुपये प्रति महीना आमदनी है तो सीधे तौर प्रति वर्ष एक लाख रुपये के घाटे में चल रहे है। मतलब जिंदगी भर में 30-40 लाख का मुफ्त में घाटा। ऊपर से समान सड़क व गली रोक कर बाजार को तंग व बंद के हालातों से अपनी दुकान तक ग्राहक के पहुंचने के रास्ते को बंद कर देते है। इसके अतिरिक्त समाज या कानून की नज़र में मुफ्त में आरोपी और पता नही क्या-क्या।  फिर दुकानदार आपस में बैठ कर आर्थिक मंदी की चर्चा करते हैं।
      ज्यादातर सरकारी अमला दफ्तरों में काम करके राजी नही हैं। उन्हें तनखाह तो जन्मजात हक लगती है और ऊपर की कमाई की ललक 24 घण्टे बनी रहती है। सिर्फ बातों से तरक्की नहीं आती साहिब, अपने दिल को तंदरुस्त रखना है तो जिगर का ध्यान रखना ही होगा। क्योंकि जब जिगर बेवस हो जाता है तो ही दिल की तरफ गंदगी फेंकता है और उसे ही हम कोलेस्ट्रॉल या थोड़ी आगे जाकर नाड़ी ब्लॉकेज का नाम दे देते हैं। कानून वाली "बागीयत" को अपनाइये और सुंदर भविष्य के लिए कनाडा अमरीका की तरफ नही देखना पड़ेगा। भारत में अमीरी भी बहुत है। क्योंकि किसी बजुर्ग ने कहा है कि धरती हर जगह दौलत ही दौलत बिखरी हुई है, बस देखने वाली आँख (परख) चाहिए। भारत में सुंदर और शालीन लड़कियां भी बहुत है। जरूरत है, बस खुद काबिल बन जाइए। जीवन में नौकरी, लड़की, गाड़ी और स्टिकर वाला वी आई पी लुक खुद व खुद आ जा आयेगा और स्टिकर कि जरूरत भी नहीं रहेगी। -इक़बाल सिंह शांत "बागी"  93178-26100
  

23 January 2020

ਮੁਕਾਇਆ ਸਿਫਾਰਸ਼ਾਂ ਵਾਲਾ ਜੱਭ!..

* -ਜ਼ਿਲ•ਾ ਮੁਕਤਸਰ 'ਚ 5 ਚੌਕੀਆਂ ਸਣੇ 19 ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਉੱਚ ਡਿਗਰੀਆਂ ਵਾਲੇ ਸਬ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਤਾਇਨਾਤ
* ਜ਼ਿਲ•ਾ ਪੁਲਿਸ ਹੱਥ ਲੱਗਿਆ ਬੀ.ਟੈੱਕ, ਐਮ.ਟੈੱਕ, ਐਮ.ਐਸ.ਸੀ ਅਫਸਰਾਂ ਦਾ ਖਜ਼ਾਨਾ
 * ਏ.ਐਸ.ਆਈਜ਼ ਨੂੰ ਥਾਣਿਆ 'ਚ ਤਫਤੀਸ਼ੀ ਲਗਾਇਆ

              
ਸ੍ਰੀ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ/ ਲੰਬੀ (ਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਂਤ): ਚੌਕੀ ਮੁਖੀਆਂ ਦੇ ਤਾਇਨਾਤੀ ਲਈ ਸਿਆਸੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਤਾਏ ਜ਼ਿਲ•ਾ ਪੁਲਿਸ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਸ੍ਰੀ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸਾਰਾ ਜੱਬ ਇੱਕੋ ਝਟਕੇ ਨਿਬੇੜਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਜ਼ਿਲ•ੇ ਪੁਲਿਸ ਸਿਫਾਰਸ਼ੀ ਜਾਲ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਬੀ.ਟੈੱਕ, ਐਮ.ਟੈੱਕ, ਐਮ.ਐਸ.ਸੀ. ਉੱਚ ਡਿਗਰੀਆਂ ਵਾਲੇ 19 ਸਬ ਇੰਸਪੈਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਢ ਅਹਿਮ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਨ•ਾਂ ਵਿਚ ਨਿੱਤ ਦੀਆਂ ਸਿਫਾਰਸ਼ਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪੁਲਿਸ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਸਤਾਈ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀਆਂ ਛੇ ਪੁਲਿਸ ਚੌਕੀ ਮੁਖੀਆਂ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਜਿਨ•ਾਂ ਵਿਚੋਂ ਪੰਜ ਚੌਕੀ 'ਚ ਬੀ.ਟੈੱਕ ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਮਾਸਟਰ ਡਿਗਰੀਆਂ ਵਾਲੇ ਸਬ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਰੈਂਕ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਮੁਖੀ ਲਗਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਇਸਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੁਲਿਸ ਚੌਕੀਆਂ 'ਚ ਏ.ਐਸ.ਆਈ ਰੈਂਕ ਦੇ ਅਮਲੇ ਨੂੰ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਰਵਾਇਤ ਰਹੀ ਹੈ। ਨਵੇਂ ਤਾਇਨਾਤ ਸਾਰੇ ਸਬ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਪ੍ਰੋਵੈਸ਼ਨਲ ਪੀਰੀਅਡ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਉਪਰੰਤ ਵਿਭਾਗੀ ਟਰੇਨਿੰਗ ਤੋਂ ਪਰਤੇ ਹਨ। ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ 'ਚ ਜ਼ਿਲ•ਾ ਸ੍ਰੀ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਪੁਲਿਸ ਵਿੱਦਿਅਕ ਤਾਣੇ-ਬਾਣੇ ਪੱਖੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਕੋਲ ਉੱਚ ਡਿਗਰੀਆਂ ਵਾਲੇ 19 ਅਧਿਕਾਰੀ, ਜਿਨ•ਾਂ 'ਚੋਂ 12 ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੇਜੂਏਟ ਅਤੇ ਪੜ•ੀਆਂ-ਲਿਖੀਆਂ ਨੌ ਔਰਤ ਸਬ ਇੰਸਪੈਕਟਰਾਂ ਦਾ ਖਜ਼ਾਨਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਚੌਕੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਏ.ਐਸ.ਆਈਜ਼ ਨੂੰ ਸੰਬੰਧਤ ਥਾਣਿਆਂ 'ਚ ਤਫਤੀਸ਼ੀ ਯੂਨਿਟ ਵਿੱਚ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜ਼ਿਲ•ੇ ਭਰ ਵਿੱਚ ਛੇ ਪੁਲਿਸ ਚੌਕੀਆਂ ਮੰਡੀ ਕਿੱਲਿਆਂਵਾਲੀ, ਭਾਈਕੇਰਾ, ਪੰਨੀਵਾਲਾ, ਚੱਕ ਦੂਹੇਵਾਲਾ ਅਤੇ ਦੋਦਾ ਵਗੈਰਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੁਲਿਸ ਚੌਕੀਆਂ 'ਚ ਏ.ਐਸ.ਆਈ ਰੈਂਕ ਦੇ ਅਮਲੇ ਨੂੰ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਰਵਾਇਤ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਨਤਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਨਵੀਂ ਉਮਰ ਦੇ ਸਬ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਲੱਗਣ ਦੀ ਪਿਰਤ ਪੱਕੀ ਹੋਣ 'ਤੇ ਜਨਤਕ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਅਤੇ ਸੁਣਵਾਈ 'ਚ ਵਾਧਾ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਲੰਬੀ ਹਲਕੇ ਦੀ ਚੋਕੀ ਮੰਡੀ ਕਿੱਲਿਆਂਵਾਲੀ ਵਿਖੇ ਮੁਖੀ ਲੱਗਣ ਲਈ ਏ.ਐਸ.ਆਈਜ਼ ਦੀ ਲੰਬੀ ਕਤਾਰ ਲੱਗੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਕਈ ਵਿਚਾਰੇ ਤਾਂ ਇੱਥੇ ਚੌਕੀ ਮੁਖੀ ਲੱਗਣ ਲਈ ਅਖੌਤੀ ਸਿਆਸੀ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਬੂਹਿਆਂ 'ਤੇ ਖੜ•ੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਪਿਛਲੇ ਦੋ-ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ 'ਚ ਕਿੱਲਿਆਂਵਾਲੀ ਪੁਲਿਸ ਚੌਕੀ 'ਚ ਥੋੜ•ੇ-ਥੋੜ•ੇ ਵਕਫ਼ੇ 'ਚ ਕਰੀਬ ਚਾਰ ਮੁਖੀ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
ਨਵੇਂ ਤਾਇਨਾਤ ਚੋਕੀ ਮੁਖੀਆਂ 'ਚ ਮੰਡੀ ਕਿੱਲਿਆਂਵਾਲੀ ਦੇ ਚੌਕੀ ਮੁਖੀ ਸਬ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਕਰਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੇ ਐਮ-ਲਿਵ ਦੀ ਮਾਸਟਰ ਡਿਗਰੀ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ•ਾਂ ਚੌਕੀ ਦੂਹੇਵਾਲਾ 'ਚ ਤਾਇਨਾਤ ਸਬ ਇੰਸਪੇਕਟਰ ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਚੌਕੀ ਦੋਦਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਸਬ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਜਗਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੇ ਬੀ.ਟੈੱਕ ਮਕੈਨੀਕਲ ਡਿਗਰੀ ਧਾਰਕ ਹਨ। ਪੁਲਿਸ ਚੌਕੀ ਪੰਨੀਵਾਲਾ ਫੱਤਾ ਨੂੰ ਪੜਿ•ਆ-ਲਿਖਿਆ ਦੀ ਲਾਟਰੀ 'ਚ ਐਮ.ਏ. (ਇੰਗਲਿਸ਼) ਸਬ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਗੁਰਾਦਿੱਤਾ ਸਿੰਘ ਹਾਸਲ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਲੰਬੀ ਹਲਕੇ ਦੀ ਭਾਈਕੇਰਾ ਚੌਕੀ 'ਚ ਬੀ.ਟੈੱਕ (ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ) ਹਰਜੋਤ ਸਿੰਘ ਸਬ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਨੂੰ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ ਸਬ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਕੁਲਜੀਤ ਕੌਰ ਨੂੰ ਮਹਿਲਾ ਥਾਣਾ ਸ੍ਰੀ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਮੁਖੀ, ਸਬ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਨੂੰ ਮਹਿਲਾ ਸੈੱਲ ਮਲੋਟ ਦੀ ਮੁਖੀ ਥਾਪਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ ਬਾਕੀ ਔਰਤ ਸਬ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਵਧੀਕ ਥਾਣਾ ਮੁਖੀ ਸਮੇਤ ਹੋਰਨਾਂ ਅਹਿਮ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਈ ਏ.ਐਸ.ਆਈ. ਚੌਕੀ ਇੰਚਾਰਜ਼ਾਂ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜਾਰੀ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਰਹੀ ਹੈ, ਪਰੰਤੂ ਦੀ ਸਟਾਰਾਂ ਦੀ ਥੁੜ ਕਾਰਨ ਉਨ•ਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਥਾਣਿਆਂ 'ਚ ਘੱਟ ਉਮਰੇ ਅਫ਼ਸਰਾਂ ਅਧੀਨ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇਣੀਆਂ ਪੈਣਗੀਆਂ। ਸਬ ਇੰਸਪੈਕਟਰਾਂ ਰੌਂਕ ਦੇ ਚੌਕੀ ਮੁਖੀ ਲੱਗਣ ਨਾਲ ਜ਼ਿਲ•ੇ 'ਚ ਖਾਕੀ ਨੂੰ ਸਿਆਸੀ ਚਿੱਟਕਪੜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਆਪ-ਹੁਦਰੀਆਂ ਤੋਂ ਕੁਝ ਰਾਹਤ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਪੜ•ੇ-ਲਿਖੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਕਾਰਨ ਖਾਕੀ ਕਾਰਗੁਜਾਰੀ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਰਾਬਤੇ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਆਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਸਿਆਸੀ ਸਫ਼ੈਦਪੋਸ਼ਾਂ ਵੱਲੋਂ ਜ਼ਿਲ•ਾ ਪੁਲਿਸ 'ਤੇ ਸਿਫਾਰਸ਼ੀ ਚੌਕੀ ਮੁਖੀ ਲਗਵਾਉਣ ਲਈ ਦਬਾਅ ਦੀ ਕਣਸੋਆਂ ਚਰਚਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸੂਤਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਅਫਸਰਸ਼ਾਹੀ ਵੱਲੋਂ ਵਗੈਰ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਦੇ ਕਿਸੇ ਏ.ਐਸ.ਆਈ ਨੂੰ ਚੌਕੀ ਮੁਖੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਅਖੌਤੀ ਸਫ਼ੇਦਪੋਸ਼ ਵਿਅਕਤੀ ਤਾਇਨਾਤ ਚੌਕੀ ਮੁਖੀਆਂ ਦਾ ਜਿਉਣਾ ਦੂਭਰ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਸਨ। ਫਿਜ਼ਾਵਾਂ 'ਚ ਚਰਚਾ ਹੈ ਕਿ ਪਿੱਛੇ ਜਿਹੇ ਅਫਸਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਤਾਇਨਾਤ ਲੰਬੀ ਹਲਕੇ ਦੀ ਇੱਕ ਚੌਕੀ ਦੇ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਖੌਤੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਨੇ ਫੋਨ 'ਤੇ ਬੇਵਜ•ਾ ਕਾਫ਼ੀ ਤੰਗ-ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਨਵੇਂ ਤਾਇਨਾਤ ਸਬ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਚੌਕੀ ਮੁਖੀਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਉਹ ਆਪਣੀ ਤਕਨੀਕੀ ਅਤੇ ਵਿੱਦਿਅਕ ਪੜ•ਤ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਤੇ ਜਨਤਾ ਵਿਚਕਾਰ ਸਾਰਥਿਕ ਰਾਬਤਾ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਬਿਹਤਰ ਕਾਰਜਪ੍ਰਣਾਲੀ ਲਈ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਗੇ। ਜ਼ਿਲ•ਾ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਮੁਖੀ ਰਾਜਬਚਨ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਪੁਲਿਸ ਦਾ ਚਿਹਰਾ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਅਤੇ ਕੰਮਕਾਜ ਨੂੰ ਤਕਨੀਕ ਪੱਖੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਨਵੇਂ ਸਬ ਇੰਸਪੈਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਚੋਕੀ ਮੁਖੀ ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ 'ਚ ਮੁਹਾਰਤ ਨਵੇਂ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਬਿਹਤਰ ਉਮੀਦਾਂ ਹਨ।

13 January 2020

ਸਮਾਜਿਕ ਲਾਜ-ਸ਼ਰਮ: ਹੱਥੀਂ ਪਾਲੇ ਹੱਥਾਂ ਦੇ ਨਿੱਘ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਕਦਮ ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮਾਂ ਦੀਆਂ ਬਰੂਹਾਂ ਵੱਲ ਨਹੀਂ ਵਧ ਰਹੇ

* ਚੌਧਰੀ ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਟਰੱਸਟ ਦੇ ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮ ਬਾਦਲ ’ਚ ਨਹੀਂ ਵਧ ਰਹੀ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ
* ਬਾਦਲਾਂ ਵੱਲੋਂ ਓਰਬਿੱਟ ਦੀ ਕਮਾਈ ’ਚੋਂ ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮ/ਸਕੂਲ ’ਤੇ ਖਰਚੇ ਜਾਂਦੇ ਹਰ ਮਹੀਨੇ 9-10 ਲੱਖ ਰੁਪਏ


                                                              ਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਂਤ
ਲੰਬੀ: ਢਿੱਡੋਂ ਜੰਮੇ ਅਤੇ ਹੱਥੀਂ ਪਾਲੇ-ਪੋਸੇ ਹੱਥਾਂ ਦੇ ਸੁਚੱਜੇ ਨਿੱਘ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੇ ਕਦਮ ਹੱਥੀਂ ਉਸਾਰੀਆਂ ਨੀਂਹਾਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮਾਂ ਦੀਆਂ ਬਰੂਹਾਂ ’ਤੇ ਨਹੀਂ ਪੁੱਜ ਰਹੇ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਭਰ ਦੀ ਬਣੀ-ਬਣਾਈ ਸਮਾਜਿਕ ਲਾਜ-ਸ਼ਰਮ ਦੀ ਚਾਦਰ ਨੂੰ ਸਹੇਜੇ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸੋਚ ਕਰਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਬੇਰੁੱਖੀ, ਘਰੇਲੂ, ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਤੰਗਿਆਈਆਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਦੀ ਚਾਰਦੀਵਾਰੀ ’ਚ ਦਰਦ ਹੰਢਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਹਾਲਾਤ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮਾਲਵੇ ਖਿੱਤੇ ਦੇ ਅਣਗਿਣਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਘਰੇਲੂ ਹਾਲਾਤਾਂ ਨਾਲ ਜੂਝਣਾ ਬੁਢਾਪੇ ਦੀ ਹੋਣੀ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਚੌਧਰੀ ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਟਰੱਸਟ ਵੱਲੋਂ ਪਿੰਡ ਬਾਦਲ ਵਿਖੇ ਸੰਚਾਲਤ ਬਹੁਕਰੋੜੀ ਅਤੇ ਬਹੁਪੱਖੀ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨਾਲ ਲਬਰੇਜ਼ ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮ ’ਚ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਆਸ ਮੁਤਾਬਕ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਹੈ। ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮ ਦੀ ਸਥਾਪਤੀ 18 ਨਵੰਬਰ 2005 ਸਮੇਂ 27 ਬਜ਼ੁਰਗ ਸਨ, ਜਦੋਂਕਿ ਅੱਜ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸਿਰਫ਼ 11 ਤੱਕ ਸਿਮਟ ਕੇ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ। ਲੰਬੀ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਬਾਸ਼ਿੰਦੇ ਕੌਰ ਸਿੰਘ ਬੀਦੋਵਾਲੀ, ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ ਰਾਮਪੁਰੀਆ ਅਤੇ ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅੰਬਾਲਾ ਦੀ ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ’ਚ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਚੱਨ ਵਸੇ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ’ਤੇ ਚੌਧਰੀ ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਟਰੱਸਟ ਵੱਲੋਂ ਫਰੀਦਕੋਟ ਮੈਡੀਕਲ
ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਪੀ.ਜੀ.ਆਈ. ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤੱਕ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਇਹ ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਨੇ ਸਾਬਕਾ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸਵਰਗੀ ਚੌਧਰੀ ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਬਣਵਾਇਆ ਹੈ। ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਅੱਜ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਸ਼ਰਮ ਮਰ-ਮੁੱਕ ਚੱਲੀ ਹੈ। ਉਸੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ’ਚ ਅੱਜ ਸਮਾਜ ’ਚ ਖਰਚਾ ਲੈ ਕੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਸਾਂਭਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਬਿਲਕੁੱਲ ਮੁਫ਼ਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਾਲੇ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੋ ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਸੌ ਫ਼ੀਸਦੀ ਮੁਫ਼ਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਾਲੇ ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮ ਬਾਦਲ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਇੱਥੇ ਹਰੇਕ ਬਜ਼ੁਰਗ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੁਚੱਜੇ ਕਮਰੇ ਹਨ। ਸਿਹਤ, ਖਾਣ-ਪੀਣ, ਸਾਫ਼-ਸਫ਼ਾਈ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਭਜਨ ਬੰਦਗੀ ਲਈ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਹੈ। ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮ ਸਮੇਤ ਮਾਤਾ ਜਸਵੰਤ ਕੌਰ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ (ਕਾਨਵੈਂਟ) ਸਕੂਲ ’ਚ 280 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁਫ਼ਤ ਮਿਆਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ’ਤੇ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਖਰਚਾ ਵੀ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵੱਲੋਂ ਉਠਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਨੌ ਬੇਸਹਾਰਾ ਲੜਕੇ-ਲੜਕੀਆਂ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਖਰਚਾ ਵੀ ਝੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ’ਤੇ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਖਰਚਣ ਤੋਂ ਗੁਰੇਜ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ। ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦਾ ਹੌਂਸਲਾ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਅਤੇ ਗੁਰਦਾਸ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਲਈ ਵੀ ਬਕਾਇਦਾ ਕਮਰੇ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮ ਦੇ ਹਰਿਆਵਲ ਭਰੇ ਮਾਹੌਲ ’ਚ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਲਈ ਕਿੰਨੂੂੂਆਂ ਦੇ ਕਾਫ਼ੀ ਫਲਦਾਰ ਬੂਟੇ ਅਤੇ ਪੂਰੀ ਹਰਿਆਵਲ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਹੈ। ਸਟਾਫ਼ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਬਾਦਲ ਸਾਬ੍ਹ ਕਦੇ-ਕਦਾਈ ਖੁਦ ਵੀ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦਾ ਹਾਲ-ਚਾਲ ਪੁੱਛਣ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮ ਬਾਦਲ ’ਚ ਸਾਢੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਰਹਿੰਦੇ 88 ਸਾਲਾ ਇੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਥੇ ਘਰ ਨਾਲੋਂ ਕਈ ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬੁਢਾਪਾ ਸੰਵਰ ਗਿਆ ਹੈ। ਬਿਮਾਰ ਹੋਣ ’ਤੇ ਪੰਜ ਮਿੰਟਾਂ ’ਚ ਡਾਕਟਰ ਪੁੱਜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਭੁੱਖ ਲੱਗਣ ’ਤੇ ਗਰਮਾ-ਗਰਮ ਰੋਟੀ ਤੁਰੰਤ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਕੰਨਾਂ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਸੁਣਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਰੇਡੀਓ ’ਤੇ ਖ਼ਬਰਾਂ ਵਗੈਰਾ ਸੁਣ ਕੇ ਸਮਾਂ ਲੰਘਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਉਂਝ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ’ਚ ਸਾਧਨ ਸੰਪੰਨ ਲੋਕ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਤਣਾਅ ਰਹਿਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮਾਂ ’ਚ ਛੱਡਣਾ ਆਮ ਰਵਾਇਤ ਬਣਨ ਲੱਗਿਆ ਹੈ। ਗਾਜਿਆਬਾਦ ਤੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ ’ਚ ਵਸਦੇ ਬੇਹੱਦ ਚੰਗੇ-ਸੁਰਦੇ ਪੁੱਜਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੇ ਪਤਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਸਾਂਭਨ ਤੋਂ ਨਾਂਹ ਕਰਨ ’ਤੇ ਵਿਧਵਾ ਮਾਂ ਨੂੰ ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ, ਜਦੋਂਕਿ ਵਿਧਵਾ ਅੌਰਤ ਨੇ ਦੋਵੇਂ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਪਰਵਾਨ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਲਈ ਤੰਗੀ-ਤੁਰਸ਼ੀਆਂ ਨਾਲ ਜੂਝਦੇ ਹੱਢ-ਭੰਨਵੀਂ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਜਦੋਂਕਿ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਅਤੇ ਮੇਲ-ਮਿਲਾਪ ਵਾਲੇ ਸੁਭਾਅ ’ਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀਕਰਨ ਦੀ ਹਵਾ ਕੁਝ ਮੱਠੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਨੌਜਵਾਨ ਘੱਟ ਆਮਦਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਅੌਖੇ-ਸੌਖੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਾਪੇ ਵੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਬੇਰੁੱਖੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਸਮਾਜਿਕ ਸ਼ਰਮਸਾਰੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮਾਂ ਤੋਂ ਗੁਰੇਜ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਵੱਡਾ ਦੁਖਾਂਤ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਬੁਢਾਪਾ ਪੈਨਸ਼ਨ ਸਿਰਫ਼ ਸਾਢੇ ਸੱਤ ਸੌ ਰੁਪਏ ਮਹੀਨਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿਚ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤਾ ਲੰਘਣਾ ਵੀ ਬੜਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ। ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਆਗੂ ਰਾਮ ਸਵਰਨ ਲੱਖੇਵਾਲੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ, ਨਿੱਜ ਸਵਾਰਥ ਦੀ ਦੌੜ ’ਚ ਮਨੁੱਖ ਇਕਲਾਪੇ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਹੈ। ਜਿਸਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬੁਢਾਪਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ’ਚ ਤਾਲਮੇਲ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਸਿਰਜਣ ਲਈ ਵੱਡੇ ਉਪਰਾਲਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।
ਮੈਤਰੇਈ ਕਾਲਜ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸਹਾਇਕ ਪੋ੍ਰਫੈਸਰ ਡਾ. ਮਨੀਸ਼ਾ ਬੱਤਰਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ’ਚ ਨੌਕਰੀਪੇਸ਼ਾ ਪੁੱਤਾਂ-ਧੀਆਂ ਲਈ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਅਤੇ ਕੈਰੀਅਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਦੇ ਰਜ਼ੁਗਾਰ ਅਤੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਰਹਿਣ ਦੀ ਲਲਕ ਕਾਫ਼ੀ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਕਈ ਜਗ੍ਹਾ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਆਪਸੀ ਮੱਤਭੇਦ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਹਾਲਾਤਾਂ ਕਾਰਨ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮਾਂ ਦਾ ਰੁੱਖ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਫੈਲਾਅ ਦਿਨੋਂ-ਦਿਨ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਸਦੇ ਹੱਲ ਲਈ ਦੋਵੇਂ ਪਾਸਿਓਂ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਸਾਂਝਾਂ ਅਤੇ ਆਪਸੀ ਸੂਝਬੂਝ ਹੀ ਬਿਹਤਰ ਹੱਲ ਹੈ। ਡਾ. ਜਸਦੇਵ ਕੌਰ ਬਰਾੜ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬਹੁਤੇ ਘਰਾਂ ’ਚ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਬੇਹੱਦ ਮਾੜੀ ਹੈ ਪਰ ਸਮਾਜਿਕ ਤੰਦਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਰ ਬੰਨ੍ਹ ਹੋਏ ਹਨ। ਇੱਕ ਬਜ਼ੁਰਗ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਮਨੁੱਖ ਜਵਾਨੀ ’ਚ ਮਨੁੱਖ ਆਰਥਿਕ ਪੱਖੋਂ ਪੈਰਾਂ ਸਿਰ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਬੁਢਾਪੇ ’ਚ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਹਾਲਤ ਪ੍ਰਤੀ ਲਗਾਤਾਰ ਸੰਪਰਕ ਬਣਾ ਕੇ ਬੁਢਾਪੇ ਦੀ ਸੰਤਾਪ ਦੀ ਬਜਾਇ ਖੁਸ਼ਗਵਾਰ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। 75 ਸਾਲਾ ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮਾਂ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਹੱਕਾਂ ਦੇ ਘੱਟ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਘਰਾਂ ਅੰਦਰ ਦਿੱਕਤਾਂ ਨੂੰ ਝੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਾਚਣ ਬਾਰੇ ਵਾਰਡ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਕੈਂਪ ਲਗਾਉਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।
ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮ ਦੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਕਰਨਲ ਆਨੰਦ ਸਵਰੁਪ ਪਾਲ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਅਜੋਕੇ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਬੇਸਹਾਰਾ ਬਜ਼ੁਰਗ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੇੜਲੇ ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮਾਂ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਆਸ਼ਰਮ ਦੇ ਬੂਹੇ 65 ਸਾਲ ਉਮਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਬਜ਼ੁਰਗ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ ਫਾਰਮ ਭਰਨ ਅਤੇ ਪਛਾਣ ਪੱਤਰ ਵਗੈਰਾ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।


ਪੰਜਾਬੀ ਬੱਚੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਬਿਰਧ ਘਰਾਂ ’ਚ ਜਾਣ ਨੂੰ ਬੁਰਾ ਮੰਨਦੇ ਹਨ : ਬਾਦਲ
ਚੌਧਰੀ ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਟਰੱਸਟ ਦੇ ਮੁਖੀ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਸਮਾਜ ਸੇਵਾ ਦੀ ਵੱਡੀ ਤਾਂਘ ਰਹੀ ਹੈ। ਟਰੱਸਟ ਵੱਲੋਂ ਪਿੰਡ ਬਾਦਲ ਵਿਖੇ ਨਿਰੋਲ ਲੋਕਸੇਵਾ ਦੇ ਮੰਤਵ ਨਾਲ ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਜਸਵੰਤ ਕੌਰ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਸਕੂਲ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਤੇ ਆਉਂਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਨੌ-ਦਸ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੇ ਖਰਚੇ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪਰਿਵਾਰਕ ਕੰਪਨੀ ਓਰਬਿੱਟ ਵੱਲੋਂ ਵਹਿਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਬਕਾਇਦਾ ਚੈੱਕਾਂ ਰਾਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮ ’ਚ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਪੰਜਾਬੀ ਬੱਚੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਬਿਰਧ ਘਰਾਂ ’ਚ ਜਾਣ ਦੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਨੂੰ ਬੁਰਾ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਘਰ ਲਿਜਾਣ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਸ੍ਰੀ ਬਾਦਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦਾ ਮਾਣ-ਸਤਿਕਾਰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮ ’ਚ ਆਪਣੇ ਲਈ ਕਮਰਾ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਕਈ ਵਾਰ ਜਾ ਕੇ ਠਹਿਰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਮਰ ਕਾਰਨ ਮੂਵਮੈਂਟ ਘੱਟ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਲੋੜਵੰਦ ਬਜ਼ੁਰਗ ਕਿਸੇ ਦੀ ਨਿਗਾਹ ’ਚ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮ ’ਚ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਟਰੱਸਟ ਦੇ ਸਕੂਲ ’ਚ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਕਿਸੇ ਵਿਤਕਰੇ ਦੇ ਲੋੜਵੰਦ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਦਾਖ਼ਲਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਅਤਿ ਆਧੁਨਿਕ ਅਤੇ ਬਿਹਤਰੀਨ ਸਿੱਖਿਆ ਤਹਿਤ ਵਰਦੀ, ਕਿਤਾਬਾਂ, ਦੁਪਿਹਰ ਦਾ ਖਾਣਾ, ਬੱਸ ਸਹੂਲਤ ਅਤੇ ਦਾਖਲਾ ਫੀਸਾਂ ਤੱਕ ਸਭ ਮੁਫ਼ਤ ਹੈ।